Działania drużyn i gromad w Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, zarówno podczas obozów, kolonii, zimowisk jak i w pracy śródrocznej oparte są na metodzie harcerskiej. Metoda harcerska opiera się na naturalnych potrzebach i dążeniach młodego człowieka, dlatego jej zasadniczymi elementami są: naturalność, działanie w małych grupach rówieśniczych, potrzeba potrzeba akceptacji i sprawdzenia własnych możliwości czy chęć przeżycia przygody. Taki system wychowawczy ma odzwierciedlenie w formach pracy stosowanych podczas wypoczynku letniego i zimowego w drużynach i gromadach.
Każdą formą wypoczynku organizowanego przez naszą organizację kieruje instruktor/instruktorka ZHR, osoba posiadająca państwowe uprawnienia kierownika wypoczynku dzieci i młodzieży, tzw. komendant/komendantka. To on/ona jest odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie wyjazdu. Za każdą grupę dzieci i młodzieży odpowiedzialny jest instruktor/instruktorka ZHR, osoba posiadająca państwowe uprawnienia wychowawcy wypoczynku dzieci i młodzieży, zazwyczaj pełni funkcję drużynowej/drużynowego. Wychowawca jest odpowiedzialny i kieruje pracą grupy, najczęściej drużyny/gromady, najlepiej zna swoich podopiecznych, ponieważ pracował z drużyną/gromadą podczas całego roku szkolnego. Do wychowawcy należy zgłaszać wszelkie uwagi i prośby dotyczące Państwa dzieci, to oni udzielą najdokładniejszych informacji o przebiegu wyjazdu, samopoczuciu, osiągnięciach dziecka.
Poza kierownikiem i wychowawcami na wyjazdach, w zależności od ich specyfiki mogą pracować także inni członkowie kadry: np. ratownicy WOPR, ratownicy medyczni, pielęgniarki, instruktorzy sportowi, kucharze, kierowcy itp.
Latem organizowane są: kolonie zuchowe, obozy stacjonarne pod namiotami, obozy wędrowne po terenie Polski, jak i za jej granicami.
– Podczas kolonii zuchowych, w których uczestniczą dzieci w wieku 6-10 lat można oczekiwać, że Państwa dzieci będą brały udział w ciekawych zajęciach, pod opieką instruktorek i instruktorów doświadczonych w pracy z dziećmi. Kolonie zuchowe odbywają się w obiektach stacjonarnych np. w przystosowanych do tego celu szkołach, ośrodkach wypoczynkowych, pensjonatach itp., Zuchenki i zuchy spędzają wiele czasu na świeżym powietrzu podczas wycieczek i gier. Na koloniach kształtowane są takie cechy charakteru i umiejętności, jak: samodzielność, praca w grupie, zaradność, pomysłowość, uczciwość. Zwykle podczas kolonii uczestnicy i kadra uczestniczą fabule zwanej obrzędowością. W obrzędowości występują określone postacie, dlatego często wymagane jest przebranie (strój obrzędowy), tematy zajęć są odpowiednio dopasowane. Obrzędowość pozwala dzieciom na lepsze zrozumienie wielu kwestii, na postawienie się na miejscu bohaterów obrzędowości, a poza walorem zabawy niesie przede wszystkim wartości wychowawcze.
– Harcerki i harcerze, czyli dzieci i młodzież w wieku od 10 lat zazwyczaj spędzają wakacje na stacjonarnych obozach pod namiotami, które odbywają się w lesie. Uczestnicy po dotarciu na miejsce obozu mają za zadanie wykonanie zabudowy namiotu mieszkalnego oraz wystroju miejsca obozowania, oczywiście pod opieką instruktora. Ze względu na specyfikę obozu pod namiotami zajęcia odbywają się na świeżym powietrzu, uczestnicy biorą udział w zajęciach w bardzo różnorodnych formach np. gier terenowych, ognisk, zajęciach warsztatowych, manualnych, wycieczkach, zwiadach po okolicy, korzystają z różnorodnych form turystyki: od pieszych wędrówek, przez spływy kajakowe po rajdy rowerowe itd. Harcerki i harcerze współtworzą obóz nie tylko poprzez udział w przygotowanych przez kadrę zajęciach, ale także sami biorą udział w przygotowaniu zajęć dla młodszych uczestników i działają na rzecz dobra wspólnego tj. pomagają podczas przyrządzania posiłków w kuchni, wykonują drobne prace porządkowe, pełnią wartę. Działania na rzecz innych kształtują poczucie odpowiedzialności za wspólną sprawę, umiejętność pracy w grupie, bezinteresowność, zaradność. Na obozach harcerskich także pracuje się w oparciu o obrzędowość.
– Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych uczestniczą zazwyczaj w obozach wędrownych organizowanych w ramach drużyn wędrowniczek i wędrowników pod opieką instruktorów. Specyfika metody wędrowniczej zakłada duży współudział i współodpowiedzialność uczestników w planowaniu, przygotowaniu i pracy na obozie. Wędrowniczki i wędrownicy w dużej mierze są odpowiedzialni za przygotowanie i przebieg obozu, każde z nich jest odpowiedzialne za określony element podczas obozu. Ważnym aspektem jest praca na rzecz dobra wspólnego np. przygotowanie posiłków, przygotowanie zajęć, zrobienie zakupów, opracowanie trasy wycieczki. Młodzież podczas obozów wędrownych kształtuje poczucie odpowiedzialności za własne działania i dobro wspólne, pomysłowość, kreatywność, planowani pracy, działanie w grupie, świadomie rozwija się.
Zimą organizowane są zimowiska we wszystkich grupach wiekowych (gromady zuchowe, drużyny harcerek i harcerzy, drużyny wędrowniczek i wędrowników), zazwyczaj stacjonarne w obiektach hotelarskich lub szkołach, choć bywają także zimowiska w formie wędrownej. Podczas zimowisk praca odbywa się pod okiem doświadczonych instruktorów, jest dostosowana do wieku i potrzeb uczestników, tak jak ma to miejsce w przypadku wypoczynku letniego. Często na zimowiskach harcerskich uczestnicy i kadra uprawiają sporty zimowe.